ในช่วง เทศกาลลอย กระทง วัสดุอันดับต้นๆ ที่ทุกคนไม่อาจมองข้าม คือ ใบตอง ตามกระแสกระทงอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ส่งผลให้ในหลายปีที่ผ่านมา ราคาใบตองเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในเทศกาลนี้ ทำให้อาจารย์ที่คลุกคลีอยู่ในแวดวงงานฝีมือ ระดมความคิดกับนักศึกษา คิดหาวัสดุอื่นแทนใบตอง หวังเพิ่มทางเลือกให้แก่บรรดาพ่อค้าแม่ค้าคิดนำไปต่อยอดเป็นธุรกิจ
อาจารย์ปิยะดา สีหะวัฒนกุล หัวหน้าสาขาวิชาการบริหารธุรกิจคหกรรมศาสตร์ คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์ (โชติเวช) มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร เล่าว่า จากที่ตนเองและลูกศิษย์เห็นราคาใบตองเพิ่มสูงขึ้นในช่วงเทศกาลลอยกระทง จึงมีความคิดว่าต้องการหาวัสดุอื่นจากธรรมชาติมาทดแทน ซึ่งวัสดุที่นำมาทำเป็นกระทงในปัจจุบันส่วนใหญ่ก็ล้วนเป็นส่วนประกอบของต้น กล้วยทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นใบตอง และลำต้น แต่หากมองดีๆ แล้ว ส่วนอื่นของต้นกล้วย ก็นำมาใช้ประดิษฐ์เป็นกระทงได้ อย่าง “หัวปลี” ที่ หลายคนมักจะมองข้าม เห็นคุณค่าเพียงนำหัวปลีที่อยู่ด้านในมารับประทานเท่านั้น ทั้งๆ ที่มีสีสันอันสวยงามตามธรรมชาติ รวมถึงส่วนต่างๆ ของหัวปลียังมีการไล่โทนสีได้อย่างสวยงามอีกด้วย “การที่เรานำหัวปลีมาทำเป็นกระทงจาก ธรรมชาตินั้น เนื่องจากเห็นว่าหัวปลีมีสีสันที่สวย สามารถแยกออกมาเป็นกลีบๆ ได้ เพื่อความสะดวกในการนำมาเป็นกระทงได้ง่ายขึ้น รวมถึงยังไม่มีใครให้ความสำคัญกับหัวปลี เพียงแต่นำส่วนด้านในมารับประทานเท่านั้น ในขณะที่เปลือกนอกที่มีสีชมพูเข้ม กลับถูกทิ้งอย่างไร้ค่า ดังนั้น เมื่อนำมาทำเป็นกระทงจะได้กระทงที่สวยงาม มีสีสันจากธรรมชาติ รูปลักษณ์คล้ายดอกบัว ซึ่งตรงกับสมัยพุทธกาลที่นิยมลอยกระทงด้วยดอกบัวบาน” เป็นที่รู้กันว่าส่วนต่างๆ ของต้นกล้วยส่วนใหญ่จะมียางกล้วยผสมอยู่ ส่งผลให้ส่วนต่างๆ เมื่อทิ้งไว้นานจะเป็นสีดำ ซึ่งข้อกังวลดังกล่าว ก็เกิดขึ้นกับอาจารย์ปิยะธิดา เช่นกัน แต่ด้วยประสบการณ์ด้านคหกรรมศาสตร์ จึงได้ลองนำปลีกล้วยที่แยกออกเป็นกลีบแล้ว ไปแช่ในน้ำมะนาวเจือจางน้ำประมาณ 30 นาที ก็จะทำให้ลักษณะการดำของปลีกล้วยลดน้อยลง สามารถนำไปทำเป็นกระทง และอยู่ได้นาน 2-3 วัน ซึ่งถือเป็นเทคนิคอย่างหนึ่งให้แก่ผู้ที่คิดจะทำกระทงหัวปลีจำหน่ายในช่วง เทศกาลลอยกระทงนี้
ส่วนขั้นตอนการทำถือว่าไม่ยากเลย แม้แต่มือใหม่หัดทำกระทงที่พอมีฝีมือในงานประดิษฐ์อยู่บ้าง เริ่มจากนำต้นกล้วยที่ตัดไว้สำหรับทำกระทง มาปิดทับด้วยใบตองหรือกล้วยดิบฝานตามแนวนอน จากนั้นนำกลีบหัวปลีมาตัดตามรูปทรงที่ต้องการ หรือนำมาพับครึ่ง เน้นสีอ่อนอยู่ด้านใน วางแบบสับหว่าง ให้สีเข้มที่มีสีสันสวยงามอยู่ด้านนอก ใช้ไม้กลัดติดให้แน่นหนา ส่วนด้านในสามารถนำดอกไม้ หรือพืชผัก มาตกแต่งได้ตามต้องการ หรือนำไส้ของปลีกล้วยมาตกแต่งเพิ่มเติมเพิ่มความสวยงามไปอีกแบบ สุดท้าย นำธูปเทียนมาปักไว้ตรงกลาง จะกลายเป็นกระทงจากปลีกล้วยที่ไม่เหมือนใคร
ไอเดียดังกล่าวสามารถสร้างรายได้ และโกยเงินในช่วงเทศกาลลอยกระทง โดยใช้ เงินลงทุนเริ่มต้นไม่สูงมากนัก ต่อชิ้นประมาณ 45 บาท คือ หัวปลี 2 หัว 20 บาท ต้นกล้วยสำหรับทำฐานกระทง 5 บาท ใบตอง 10 บาท และดอกไม้ธูปเทียน 10 บาท (หากวัสดุที่มีอยู่ในบ้านจะช่วยลดต้นทุนการผลิตลงได้อีก) ซึ่งไอเดียดังกล่าว ไม่เพียงแต่จะสร้างรายได้ให้บรรดาพ่อค้าแม่ค้าในช่วงเทศกาลลอยกระทงเท่านั้น แต่ยังสามารถประยุกต์ไปให้กับงานประดิษฐ์ได้อีก เช่น พานรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่, ขันหมาก, กระเช้าขนมหวาน, พานพุ่ม หรืองานพุทธบูชาต่างๆ ได้ โดยเป็นการฉีกรูปแบบเดิมๆ จากงานใบตองที่หลายคนคุ้นเคยได้เป็นอย่างดี |
